Boeken: Allerlei

De boeken in deze rubriek zijn moeilijk in een bepaalde categorie onder te brengen en gaan vaak verder in op een aantal specifieke aspecten.

Click here to order 'Following Van Gogh'.

Following Van Gogh: From Zundert to Auvers door Jack Nouws en Vincent van de Wijngaard (Waanders, 2003): In de loop der jaren zijn er een aantal “in de voetstappen van Van Gogh” boeken verschenen. Het boek van Priscilla Bain-Smith kan ik aanbevelen omdat het specifiek over Parijs gaat. Maar van alle boeken die in de voetsporen van Van Gogh traden, gaat er niets boven Following van Gogh. Dit boek beschrijft uitgebreid elk van de drieëntwinting plaatsen waar Van Gogh tijdens zijn leven woonde met schitterende foto’s van Van de Wijngaard. Het is een samenhangende speurtocht langs de vele dorpen en steden waar Van Gogh woonde.
Following Van Gogh steekt met kop en schouders uit boven andere gelijksoortige boeken doordat het aantrekkelijk is geschreven, veel nauwkeuriger en veelomvattender is. Nouws ( die zelf uit Van Gogh’s geboorteplaats Zundert komt) heeft vooraf uitgebreid onderzoek gedaan en het boek (heel belangrijk) is helemaal bijgewerkt wat betreft de locaties die weer opnieuw toegankelijk voor het publiek zijn. Hoewel het een uitstekend boek is, zou ik toch twee kleine wijzigingen willen voorstellen (voor de tweede editie misschien?). De foto’s van Van de Wijngaard komen vaak niet overeen met het betreffende hoofdstuk: met andere woorden, een foto van Isleworth is terug te vinden in het hoofdstuk over Parijs en een opname van de Borinage duikt op in het hoofdstuk over Amsterdam. Bovendien zou een landkaart met alle voor Van Gogh relevante plaatsen een handige ondersteuning zijn voor elk afzonderlijk hoofdstuk. Maar dit zijn ondergeschikte punten. Dit boek is zonder enige twijfel het beste dat verkrijgbaar is. Voor de mensen die dezelfde wegen willen bewandelen, dezelfde kerken willen bezoeken en in dezelfde café’s iets wil drinken zoals Vincent van Gogh dat ooit eens deed, is Following Van Gogh onmisbaar.
(Verkrijgbaar in drie verschillende talen: Engels, Nederlands en Frans)
Van Gogh Walks . . . Paris door Priscilla Bain-Smith (Elpub, 2003): Vincent van Gogh's tweejarige verblijf in Parijs van 1886 tot 1888 is ongetwijfeld een ommekeer geweest in zijn ontwikkeling als kunstenaar. Het Parijs vanaf het midden tot aan de eind negentiende eeuw was het Mekka voor kunstenaars die daar naar toe gingen om hun vaardigheden aan te scherpen en te leren van elkaars ononderbroken creatieve worstelingen. In Parijs kwam het palet van Van Gogh tot leven. In haar boek neemt de schrijfster Priscilla Bain-Smith de lezer bij de hand mee naar het Parijs van Vincent. Zij verkent de straten van Parijs en ontdekt vele plekken die een belangrijke rol in het leven van Van Gogh hebben gespeeld. Van de winkel van Père Tanguy die schilderijen van Vincent tentoonstelde tot aan het appartement van Theo ( of eigenlijk de vijf appartementen, die Theo in Parijs huurde). Het boek is een plezierige ontdekkingstocht door het Parijs van de eenentwintigste eeuw, met een stevige voet tussen de deur van de jaren rond 1880. Van Gogh Walks . . . Paris bevat plattegronden, aanbevelingen voor hotels en blanco pagina’s waarop de lezer aantekeningen kan maken over de eigen verkenningen in de Lichtstad.
Van Gogh's Table at the Auberge Ravoux door Alexandra Leaf en Fred Leeman (Artisan, 2001): De eetgewoonten van Vincent van Gogh gedurende het grootste deel van zijn loopbaan als kunstenaar waren ronduit slecht. Er waren tijden dat hij alleen op brood en koffie leefde, soms zelfs helemaal zonder enige voeding om dat hij al zijn geld in schilderbenodigdheden of modellen stak. Kan een boek dat Van Gogh’s table heet ons iets voorzetten, terwijl Vincent’s eigen tafel vaal leeg was? Jazeker.
Van Gogh's Table at the Auberge Ravoux is een meeslepende en onderhoudende verkenning van Vincent van Gogh, zijn leven en de cuisine in die tijd. De eerste helft van het boek, geschreven door Fred Leeman ( voorheen hoofdcurator van het Van Gogh Museum), volgt Van Gogh’s leven en gaat in het bijzonder in op de cafés en restaurants die hij bezocht. Tegelijkertijd met van Vincent van Gogh’s werkelijke talent als kunstenaar kwam ook zijn verhouding met de café wereld tot volle bloei. Het café was voor Van Gogh de plaats om mensen te ontmoeten, te discussiëren, te eten en te drinken en het was vaak onderwerp voor zijn beroemdste kunstwerken. (Café-terras, Nacht café en Restaurant de la Sirène in Asnières om er drie te noemen). Leeman's verkenning van het leven van Van Gogh is bijzonder goed geschreven en is geweldig goed geïlllustreerd.
Deel I van Van Gogh's Table eindigt met een zeer gedetailleerde geschiedenis door Julia Galousy van de Auberge Ravoux, de herberg waar Van Gogh woonde, zijn maaltijden nuttigde en tenslotte stierf in 1890. De herberg die nu het eigendom is van de Belg Dominique-Charles Janssens, trakteert de gasten precies zo als dat in Van Gogh’s tijd gebeurde op een uitnodigende sfeer en de traditionele Franse keuken. Galousy’s aandeel is een uitstekende aanloop tot de tweede helft van het boek door Alexandra Leaf: Deel II biedt een heerlijk overzicht van de Franse cuisine van Auvers-sur-Oise en omgeving en bevat tientallen recepten.
Vincent van Gogh was welliswaar voor een groot deel van zijn laatste tien jaar slecht gevoed, maar gelukking genoot hij van een gezonde voeding gedurende zijn verblijf in de Herberg van Ravoux. Alexandra Leaf bespreekt de soorten maaltijden die Van Gogh zou hebben kunnen eten: cuisine populaire (traditionele keuken), cuisine du territoire (regionale keuken) en cuisine bourgeoise (keuken van de gegoede burgers). Het is een interessante geschiedenis van elke afzonderlijke cuisine met de bijbehorende recepten (zoals “Rosemary Roast Chicken” of “Asperges met Sauce Hollandaise”) die de lezer het eten laten proeven zoals Van Gogh in zijn Auvers tijd.
Van Gogh's Table at the Auberge Ravoux is een uitstekend boek. Het is zeer goed gedocumenteerd en verkent het leven van Van Gogh (en triest genoeg, ook zijn laatste dagen in de Auberge Ravoux) op een bijzonder boeiende en onderhoudende wijze. Aanbevolen.
Catalogue of the Van Gogh Museum's Collection of Japanese Prints door Charlotte van Rappard-Boon, Willem van Gulik en Keiko van Bremen-Ito (Van Gogh Museum, 1991): een mooie en volledige kijk op de indrukwekkende collectie Japanse prenten beheerd door het Van Gogh Museum. De prenten waren het eigendom van Vincent en hij hechtte er grote waarde aan. Het is inderdaad interessant de derde verdieping van het Van Gogh Museum te bezoeken en de Japanse prenten te bezichtigen naast de drie mooie Japonaiseries schilderijen van Vincent. De reprodukties in dit boek zijn voortreffelijk.
Portrait of Dr. Gachet: The Story of a Van Gogh Masterpiece door Cynthia Saltzman, (Viking, 1998): Saltzman's boek, dat over een periode van 100 jaar de “reizen” volgt van één van Van Gogh’s bekendste portretten, is een van de best geschreven en best gedocumenteerde werken die ik ooit hebt gelezen. Ik vond de kwaliteit van de details en de grondigheid van het onderzoek ronduit verbijsterend. Saltzman volgt het schilderij op de voet vanaf de oorspronkelijke bezitster, Johanna van Gogh – Bonger (Vincent’s schoonzuster) tot aan een willekeurige opeenvolging van verschillende verzamelaars gedurende de daaropvolgende eeuw. Deze tocht beslaat de galerijen van Parijs en de inbeslagneming van het schilderij door de Nazi’s (die het werk als “entartete Kunst” beschouwden) om tot slot wereldfaam te verwerven als het duurste schilderij dat ooit op een veiling werd verkocht. Saltzman's boek is niet alleen een uiterst boeiende studie van het portret van Gachet, maar zeker ook een pakkende beschouwing over de plaats van de kunst in de twintigste eeuwse samenleving. Saltzman heeft werkelijk een voortreffelijke prestatie geleverd - zeer warm aanbevolen.
In Search of Van Gogh door Ken Wilkie (Prima, 1991): Ik hoorde voor het eerst over dit boek door een aardige e-mail van een bevriende Van Gogh liefhebber die mij vertelde dat de schrijver “in het voetspoor van Van Gogh de plaatsen had bezocht waar hij gewoond had. [Hij] sprak met honderden mensen die iets met de kunstenaar hadden te maken. Ik kan je aanraden dit boek te lezen - het zal, zoals mij ook overkwam, je kennis over Van Gogh op een interesante manier bijsturen”. Zo’n krachtige aanbeveling kon ik niet naast mij neerleggen. Ook ik kan Wilkie’s boek sterk aanbevelen. Het bevat een grote hoeveelheid informatie en Wilkie toont bovendien een fijn gevoel voor humor ( ik moest hardop lachen toen hij vertelde over zijn bezoek aan het apartement van Vincent en Theo in Rue Lepic in Parijs en hoe hij door de huidige eigenaar met een stokbrood op zijn hoofd werd geslagen). Onderhoudend en erg prettig om te lezen.
Van Gogh and Millet, Louis van Tilborgh, uitgever (Waanders, n.d.): Men kan veilig stellen dat het werk van Jean-François Millet meer invloed op het werk van VanGogh heeft gehad dan van welke andere kunstenaar dan ook Millet’s mooie en vaak aangrijpende weergave van het boerenleven had een enorme invloed op Van Gogh en de ontwikkeling van zijn talent. Dit boek is een uitstekend en diepgaand onderzoek dat een licht werpt op de invloed van Millet op Van Gogh en de werken van de twee schilders met elkaar vergelijkt.
Van Gogh, Anna Torterolo (DK Art Books, 1999): Voor een klein boekje dat een overzicht op hoog niveau van Van Gogh’s leven en loopbaan als kunstenaar wil geven is dit verrassend informatief en goed geschreven. Het leven van Van Gogh is een goed gedocumenteerde beschouwing met een aantal secties die specifiek aan “meesterwerken” zijn gewijd. De afbeeldingen zijn uitstekend en de analyse is helder en kernachtig. Voor wie een goed en kort overzicht van Van Gogh wil lezen, is dit het aangewezen boek.
Van Gogh: A Retrospective, bewerkt door Susan Alyson Stein (Beaux Art Editions, 1986): Met dit boek ben ik waarschijnlijk een hele tijd onder de pannen. Op het eerste gezicht gaan er van dit volumineuze boek dertien in een dozijn. Maar vergis u niet. Het boek bevat welliswaar honderden reprodukties van de werken van Vincent van Gogh, maar de werkelijk charme bestaat uit tientallen essays geschreven door verschillende kenners en geleerden over Vincent en zijn tijdgenoten (het bevat bijdragen over Père Tanguy, de neo-impressionisten, Van Gogh’s invloed op de moderne schilderkunst etc., etc.). Een zeer grondig en leerzaam werk (met een prachtige uitklapbare reproduktie van de Korenvelden met kraaien).
Van Gogh: The Passionate Eye door Pascal Bonafoux (Discoveries, 1992): Dit boekje bleek erg onderhoudend te zijn. Het bevat een aantal tekeningen en schetsen die door de “complete ” boeken vaak genegeerd worden. Het bevat ook een aantal korte hoofdstukken met informatie die ik nergens anders ben tegen gekomen. Bijvoorbeeld een lovende kritiek over Van Gogh’s werk, toen hij nog in leven was: "The Isolated Ones: Vincent van Gogh" door G.-Albert Aurier (Januari 1890). Het is werkelijk ongelooflijk dat Aurier in staat was de genialiteit van Van Gogh te zien terwijl zo weinig anderen dat konden. Ook ongelooflijk is hoe slecht het essay is geschreven: langdradig, vervelend, arrogant. De schrijver wist niets van interpunktie. Het artikel bestaat uit één lange zin. Toch is het onderhoudend en tegelijkertijd informatief.
Van Gogh in Arles door Alfred Nemeczek (Prestel, 1995): Ik ontving dit boek net voor de Kerstdagen en hoewel ik nog niet de mogelijkheid heb gehad het te lezen, ben ik toch erg benieuwd omdat het verder ingaat op mijn favoriete periode van Van Gogh’s leven en werk.
Van Gogh: The History and Techniques of the Great Masters door William Hardy (Quantum, 1997): Als iemand op zoek is naar een eenvoudig en helder overzicht van de schilder technieken Van Gogh, is dit een heel acceptabel boek. Tien werken uit Van Gogh’s tienjarige carrière worden onderzocht en besproken op grond van compositie en algemene artistieke uitvoering. Het is zeker geen wetenschappelijk werk (en daar is niets verkeerds mee bedoeld), maar wél een goed overzicht met enkele uitstekende uitvergrotingen van verfstreken.
In the Footsteps of Van Gogh door Gilles Plazy (Penguin Studio Books, 1997): Dit onderhoudende boek is goed geschreven en bevat een aantal prachtige foto’s (van Jean-Marie del Moral) van de verschillende locaties waar VanGogh woonde en werkte. Ik kocht dit boek vooruitlopend op een toekomstige vakantie waarin ik zelf Van Gogh’s voetsporen hoop te volgen. Dit boek is enigszins onsamenhangend (het leven van Van Gogh is niet in chronologische volgorde) en het zou prettig zijn als een aantal van de ongewone feiten voorzien waren van voetnoten met verwijzingen, maar toch – het is plezierig om te lezen en ik kan het zeker aanbevelen.
The Van Gogh Museum Journal (Waanders, pub.): Het Van Gogh Museum in Amsterdam geeft deze serie (gewoonlijk jaarlijks) boeken uit en bevatten een werkelijk fascinerende verzameling artikelen over Van Gogh, zijn werken en andere verschillende holdings uit de uitgebreide collectie van het Van Gogh Museum. Voorbeelden van manuscripten zijn ondermeer “ "Radiographic images of Vincent van Gogh's paintings", "Strands interlacing: colour theory, education and play in the work of Vincent van Gogh" en "'Our crown and our honour and our joy': Theo van Gogh's early years". Hoewel deze boekwerken bijzonder interessant zijn voor de echte Van Gogh liefhebber, zijn ze waarschijnlijk moeilijk te vinden in de gewone boekhandel. Het is echter mogelijk The Van Gogh Museum Journal direct te bestellen bij de uitgever:
Waanders Uitgeverers
P.O. Box 1129
8001 BC Zwolle
Vincent van Gogh: Painter, Printmaker, Collector (Norton Simon Museum, 1990): Net zoals het activiteiten pakket hieronder, ontdekte ik dit boek (nou ja, het is eigenlijk niet meer dan een brochure) in de uitstekende boekwinkel van het Norton Simon Museum. Het geeft een goed en kort overzicht van Vincent’s leven en werk en gaat vervolgens verder in op de zes prachtige schilderijen die deel uitmaken van de Norton Simon's collectie.
The Yellow House at Arles: Gauguin / Van Gogh door Dennis Hayes en Richard Payne (Playwrights Canada, 1984): Een interessant toneelstuk over de tijd die Van Gogh en Gauguin samen in Arles eind 1888 doorbrachten. Dit werk, dat voor het eerst werd opgevoerd in 1983 in het Tarragon Theater in Toronto, Canada, slaagde er redelijk in de stormachtige relatie tussen VanGogh en Gauguin gestalte te geven. Het stuk is goed gedocumenteerd, hoewel het zo nu en dan te veel verzandt in theatrale effecten, maar toch interessant en onderhoudend.

(Vertaald door Jan Geerling)

Terug naar de Van Gogh Boeken pagina

Terug naar de Homepage van de Van Gogh Galerij